Maymun Çiçeği Virüsü Hastalığı Nedir?
Maymun Çiçeği Virüsü Hastalığı Nedir?
Hastalığa, Poxviridae ailesindeki Orthopoxvirus cinsinin bir üyesi olan maymun çiçeği virüsü (monkeypox) neden olur. Maymun çiçeği virüsü, öncelikle Orta ve Batı Afrika'nın tropikal yağmur ormanlarında ortaya çıkan ve zaman zaman diğer bölgelerde görülen viral bir hastalıktır. Mayıs 2022'de, endemik olmayan birkaç ülkede birden fazla maymun çiçeği vakası tespit edilmiştir.
Maymun çiçeği virüsü yalnızca Batı ve Orta Afrika'daki ülkeleri değil, dünyanın geri kalanını da etkilediği için küresel halk sağlığı açısından önemi olan bir hastalıktır. 2003 yılında, Afrika dışındaki ilk maymun çiçeği salgını ABD’de enfekte evcil köpeklerle temasla bağlantılı bulundu. Bu salgın ABD'de 70'in üzerinde maymun çiçeği vakasına yol açtı. Maymun çiçeği hastalığı ayrıca Eylül 2018'de Nijerya'dan İsrail'e, Eylül 2018, Aralık 2019, Mayıs 2021 ve Mayıs 2022'de Birleşik Krallık'a, Mayıs 2019'da Singapur'a, Temmuz ve Kasım 2021'de ABD’ye seyahat edenlerde bildirilmiştir.
Bulaşma
Maymun çiçeği virüsü insandan insana vücut sıvıları, solunum damlacıkları (öksürme, hapşırma) ve yatak örtüsü gibi kontamine materyallerle temas yoluyla bulaşır. Yetersiz pişmiş et ve enfekte hayvanların diğer hayvansal ürünlerini yemek olası bir risk faktörüdür. Anneden bebeğe plasenta yoluyla da bulaşabilir.
Belirti ve Bulgular
Kuluçka süresi 5 ila 21 gün arasında değişir.
Ateş, yoğun baş ağrısı, lenfadenopati (lenf bezlerinin şişmesi), sırt ağrısı, kas ağrıları ve şiddetli halsizlik ile karakterize dönem 0-5 gün arasında sürer. Lenfadenopati diğer viral hastalıklardan (suçiçeği, kızamık, çiçek hastalığı) ayırt edici bir özelliktir.
Deri döküntüsü genellikle ateşin ortaya çıkmasından sonraki 1-3 gün içinde başlar. Döküntüler genelde yüzde başlayıp (vakaların %95'inde), avuç içlerini ve ayak tabanlarını (vakaların %75'inde) etkiler. Ayrıca ağız içi, genital bölge ve göz de etkilenir. Döküntülerin şekli çok değişkendir. Maymun çiçeği virüsü genellikle 2 ila 4 hafta sonra kendi kendini sınırlayan bir hastalıktır. Şiddetli vakalar çocuklarda daha sık görülür.
Tanı ve Tedavi
Tanı laboratuar testleri ile konulabilir. Tedavi semptomları hafifletmek, komplikasyonları yönetmek ve uzun vadeli sekelleri önlemeye yöneliktir. Maymun çiçeği hastalığı için şu an aktif olarak kullanılan bir aşı yoktur ancak bu konuda çalışmalar yapılmaktadır.
Hastalıktan Korunma
Maymun çiçeği virüsü ile enfeksiyonu önlemek için alınabilecek önlemler;
- Virüsü barındırabilecek hayvanlarla temastan kaçının (özellikle maymun çiçeği hastalığının meydana geldiği bölgelerde hasta olan veya ölü bulunan hayvanlar).
- Hasta bir hayvanla temas etmiş herhangi bir kontamine malzemeyle temastan kaçının.
- Enfekte hastaları izole edin.
- Enfekte hayvanlar veya insanlarla temastan sonra ellerinizi sabun ve suyla yıkayın veya alkol bazlı el dezenfektanı kullanın.